به سبد خرید اضافه شد
8:30 صبح - 9:30 عصر
09190050238
به سبد خرید اضافه شد
به لیست علاقه مندی ها اضافه شد
خراسان رضوی: چالش‌ها و فرصت‌های کشاورزی در قلب شمال شرق ایران مقدمه خراسان رضوی به عنوان یکی از استان‌های کلیدی ایران در شمال شرق کشور، با مساحتی حدود ۱۱۸،۸۸۴ کیلومتر مربع و جمعیتی بیش از ۶٫۸ میلیون نفر (برآورد ۲۰۲۰)، نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی ایران ایفا می‌کند . این استان که مرکز آن شهر مقدس مشهد است، با چالش‌های متعددی در بخش کشاورزی به ویژه در زمینه مدیریت منابع آب روبرو بوده است، اما در عین حال از پتانسیل‌های قابل توجهی نیز برخوردار می‌باشد. وضعیت کشاورزی و منابع آب در خراسان رضوی چالش‌های منابع آبی دشت مشهد به عنوان یکی از مناطق مهم کشاورزی استان، با بحران شدید آب زیرزمینی مواجه است. بر اساس مطالعات انجام شده، تغییرات حجم ذخیره آبخوان‌های آبرفتی این دشت در یک دوره ۳۰ ساله حدود ۳۰۰۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته و این دشت به عنوان یک "دشت ممنوعه بحرانی" معرفی شده است . میانگین بارندگی سالانه در دشت مشهد تنها ۲۷۳ میلی‌متر است که معادل ۴٫۲۷۰۵ میلیون متر مکعب آب می‌باشد . بهره‌وری آب کشاورزی بر اساس تحقیقات انجام شده، بهره‌وری آب در محصولات زراعی و باغی استان خراسان رضوی در وضعیت فعلی ۱٫۲ کیلوگرم بر مترمکعب است. برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای ارتقاء این شاخص به ۱٫۵۵ کیلوگرم بر مترمکعب در برنامه ۵ ساله و ۱٫۹ کیلوگرم بر مترمکعب در برنامه ۱۰ ساله صورت گرفته است . راهکارهای بهبود وضعیت کشاورزی توسعه بازار آب یکی از راهکارهای نوین مطرح شده برای مدیریت بهینه منابع آب در خراسان رضوی، تشکیل بازار آب است. مطالعات نشان می‌دهد که با تشکیل بازار آب در شهرستان‌های مشهد، چناران و طرقبه-شاندیز، میزان مصرف آب به ترتیب ۳۷%، ۲۳٫۸۵% و ۲۹٫۰۹% کاهش می‌یابد . این روش باعث سوق دادن الگوی کشت به سمت محصولات با سوددهی بالاتر و تخصیص بهینه منابع آب می‌شود. برنامه‌های کلان توسعه کشاورزی برای دستیابی به اهداف برنامه میان‌مدت ارتقاء بهره‌وری آب کشاورزی در استان خراسان رضوی، ۶ برنامه کلان طراحی شده است : ۱. توسعه سامانه‌های نوین آبیاری ۲. اصلاح و بهبود روش‌های آبیاری سطحی ۳. اصلاح الگوی کشت ۴. توسعه کشت‌های گلخانه‌ای ۵. اصلاح و بهبود مکانیزاسیون ۶. کاهش ضایعات محصولات کشاورزی در برنامه کوتاه‌مدت نیز علاوه بر برنامه‌های فوق، ۶ برنامه دیگر شامل تغذیه و حاصلخیزی خاک، به‌نژادی، به‌زراعی و به‌باغی، آموزش و ترویج، توسعه کشاورزی حفاظتی و بهبود تجارت و بازار محصولات کشاورزی پیشنهاد شده است . اقدامات عملی و پروژه‌های اجرایی پروژه‌های منابع طبیعی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان رضوی اقدامات متعددی در راستای حفظ منابع طبیعی انجام داده است : - کاشت ۲۵۰۰ اصله نهال در پادگان لشکر ۷۷ پیروز ثامن‌الائمه - برگزاری مراسم نهالکاری با حضور خانواده شهدا - کاشت درخت در حرم مطهر رضوی - اجرای پروژه بند خاکی خیرآباد خواف توسعه فناوری‌های نوین با الهام از تجربیات مرکز تحقیقات کشاورزی و امنیت غذایی شهید امیر کاظم زاده، خراسان رضوی نیز می‌تواند از فناوری‌های فضاپایه برای : - پایش تغییرات پارامترهای آب، خاک و هوا - مدیریت بهینه مزارع - کنترل آفات و بیماری‌ها - افزایش عملکرد محصولات زراعی و باغی استفاده کند. جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده خراسان رضوی با وجود چالش‌های جدی در زمینه منابع آب و تغییرات اقلیمی، از پتانسیل‌های قابل توجهی در بخش کشاورزی برخوردار است. اجرای برنامه‌های جامع مدیریت آب، توسعه بازار آب، استفاده از فناوری‌های نوین و توجه به الگوی کشت مناسب می‌تواند این استان را به یکی از قطب‌های مهم کشاورزی کشور تبدیل کند. با توجه به سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی، خراسان رضوی نیز می‌تواند با تمرکز بر اصولی مانند کنترل آفات و بیماری‌ها، تأمین نهاده‌های کشاورزی، افزایش عملکرد محصولات و توجه به شرایط اقتصادی-اجتماعی کشاورزان، به سمت کشاورزی پایدار و امنیت غذایی حرکت کند. آینده کشاورزی خراسان رضوی در گرو مدیریت هوشمندانه منابع آب، استفاده از فناوری‌های نوین و مشارکت فعال کشاورزان و ذینفعان است. با برنامه‌ریزی صحیح و اجرای طرح‌های پایلوت موفق، این استان می‌تواند الگویی برای سایر مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور در زمینه کشاورزی پایدار باشد.