پروژه افزایش عملکرد مزارع لوبیا در 600 مزرعه کشور

لوبیا (Phaseolus vulgaris) یکی از حبوبات مهم دنیا است که به عنوان یک منبع پروتئینی طبیعی در مناطق مختلف جهان کشت می‌شود و نقش مهمی در تغذیه انسان و دام دارد. در سال‌های 1400-1401 علائم شدیدی مانند مرگ گیاهچه، بوته‌میری، سوختگی برگ‌ها و خشکی کامل مزرعه در هفته‌ی آخر مانده به برداشت در برخی استان‌ها مشاهده گردید. این بیماری ابتدا با مرگ گیاهچه در هنگام ظهور برگ‌های کوتیلدونی در مزرعه ظاهر و با گسترش آن در تابستان موجب زردی و خشکی برگ‌ها در مراحل قبل و بعد از گلدهی شده و باعث خسارت شدید به کشاورزان در هفته‌های پایانی برداشت می‌شود. صد و پنجاه نمونه دارای علایم از مزارع لوبیا مناطق مختلف کشور شامل استان‌های اصفهان، مرکزی، لرستان، چهارمحال و بختیاری، زنجان، همدان، خوزستان، فارس و تهران در سال‌های 1400-1401 جمع‌آوری شد. 588 استرین از روی محیط کشت آگار مغذی (NA) جدا شد. بیماری‌زایی به صورت مایه‌زنی استرین‌ها به برگ‌های جوان رقم‌های چیتی‌خمین، یاقوت و غلاف لوبیاسبز انجام شد و بعد از ده روز 530 استرین علائم آبسوختگی و کلروز و نکروز را در برگ و قهوه‌ای شدن و آبسوختگی را در غلاف نشان دادند. استرین‌های بیماری‌‌زا گرم منفی، کاتالاز مثبت، اکسیداز منفی بودند. همچنین MLSA و رسم درخت تبارشناسی بر اساس تلفیق توالی ژن‌های خانه‌داری gyrB،rpoB ، rpoD، infB،gltA و gapA انجامشد که 133 نمونه از جنس Pseudomonas که شامل گونه‌های Pseudomonad simiae و Pseudomonas chloraphis subsp. phaseoli subsp. nov و .Pseudomonas sp، همچنین MLSA و توالی‌یابی بر اساس 16srRNA و ژن خانه‌داری gyrB نشان داد که 127 استرین متعلق به گونه توصیف‎نشده‎ای از جنس Stenotrophomonas. بود و همچنین توالی‌یابی ژن خانه‌داری gyrB و infB نشان داد که 116 استرین از گونه Pantoea agglomerans بود. همچنین توالی‌یابی ژن خانه‌داری gyrB و rpoD نشان داد که 67 استرین از گونه‌های Acinetobacter sp. بود. همچنین توالی یابی ژن 16srRNA و ژن خانه‌داری gyrB نشان داد که 28 استرین از جنسChryseobacterium بود. بنابراین اطلاعات موجود در این تحقیق اولین گزارش از بیماری‌زایی تمام گونه‌ها در میزبان لوبیا در جهان است. همچنین با استفاده از سه مرحله بوجار به کمک دستگاه و جداسازی بذر‌های آلوده و بذر مال با استفاده از سموم، بیماری در آزمایشگاه، گلخانه و 30 مزرعه در شهر‌های عمده لوبیاکار کنترل شد و میزان عملکرد مزارع به طور متوسط تا 5/4 برابر افزایش یافت. شاخص‌ ماهواره‌ای NDVI در سال‌های 1401 و 1402 از 6 مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفت و در تمام مزارع این شاخص افزایشی بود.